Vanuit Kuşadasi is het wat meer dan een uur naar Izmir met een grote bus. Op de ‘otogar’ (busstation) moesten we even wachten op de gratis pendelbus naar het gunstig gelegen trein- en metrostation Basmane. We sliepen weer in het eenvoudige, maar sfeervolle ‘otel’ Hurriyet, niet ver van het station. De man-op-de-stoel herkende ons nog van drie weken geleden.
We slenterden door de smalle straatjes van de bazaar om kleine souvenirtjes te kopen. We kwamen langs een balama-bouwer (een muziekinstrument beter bekend als saz). Een enthousiaste man speelde enige typische Turkse liedjes. Ik ging naar de kapper, omdat er hier meer tijd voor is en het heel goedkoop is. We dronken nog ‘nar suyu’, gezond granaatappelsap, en ‘çay’ in AgoraVitamin, letterlijk ‘vitamineplein’. Het is een klein winkeltje, waar je fruitsappen en kleine hapjes kunt krijgen en waar we rustig kunnen zitten en gratis gebruik kunnen maken van het internet (Wi-Fi). We kregen zelfs een laptop aangeboden. De vriendelijke mensen zorgen goed voor ons!
Met de trein, waarin de kaartjes gewoon met een pen werden afgekrast, gingen we rechtstreeks naar de luchthaven. Onze vlucht terug was op tijd en de zitplaats beter (ruimer en niet vlakbij de wc’s) dan op de heenweg. Twee treinen brachten ons het laatste stuk naar huis, wat nog een beetje onwennig aanvoelde. Over het weer zal ik het maar niet hebben …
Het is makkelijk om in West-Turkije te reizen. Het vervoer en de hotels of ‘pansiyons’ zijn comfortabel. Het eten is goed en betrouwbaar, hoewel er geen grote variatie is, zeker niet voor vegetariërs. Wie van archeologische vindplaatsen houdt, kan hier zijn hart ophalen, al is het alleen al omdat ze zich vaak op mooie plaatsen bevinden. Het weer is in september nog aan de warme kant, rond de 30 graden. In oktober daalt de temperatuur naar aangenamere waarden, maar de kans op regen (mooie luchten!) neemt ook toe. Voor degenen die ook een reis naar Turkije plannen: wij waren samen ca. 55 euro per dag kwijt. Het meeste geld hebben we besteed aan overnachtingen en aan vervoer. Eten en drinken is relatief goedkoop.
Typisch Turks:
Een comfortabele ‘dolmuş’ reed ons in bijna anderhalf uur naar het handelsstadje Söke, dat niet in de reisgids wordt beschreven. Het laatste deel van de rit ging langs uitgestrekte katoenvelden, waar de oogst in volle gang was. Langs de weg lagen overal dotten katoen.
Na een prima ‘pide’ (verse Turkse pizza) gingen we op zoek naar onderdak. Hoewel er in twee hotels veel sleutels hingen, waren ze ‘vol’. We werden steevast doorgestuurd naar een ongezellig hotel bij de ‘otogar’ (busstation). We voelden ons niet erg welkom, dus reisden we met een ‘dolmuş’ door naar Kuşadasi. Bij particulieren kun je hier goedkoop slapen, maar we kozen voor het ogenschijnlijk schone Hotel Sezgin.
Het was leuk om naar de grote cruiseschepen te kijken, die voor een dagdeel aanmeren en duizenden mensen aan wal laten, die gelijk worden gevangen in de grootste toeristenval, die we tot nog toe hebben gezien. Niettemin is de uitgang van deze val dichtbij: voor de meeste verwende toeristen een reeks onneembare trappen naar boven. Een toeristenval is een plaats waar toeristen veel te hoge prijzen betalen voor vaak niet-authentieke goederen.
Het valt ons op dat er op dit moment veel gebouwd wordt. Zowel huizen als aan wegen. We hebben gehoord dat het meeste op krediet is. Duurzaam zal het niet zijn, want Turkije produceert niet veel, behalve misschien toerisme. De Turkse lira is een munt waarin sommige mensen zijn gevlucht, die niet meer op de euro of dollar vertrouwen.
Het Turks wordt sinds Atatürk geschreven in het Latijnse schrift. Met dit overzicht kun je de meeste Turkse woorden correct uitspreken:
| ı | = uh (doffe i) |
| i | = ie |
| ö | = eu |
| u | = oe |
| ü | = u |
| j | = zj |
| ş | = sj |
| c | = dj |
| ç | = tj |
| g | = harde g |
| ğ | = verlengt voorgaande klinker |
| v | = w |
Weer met een bus (er zijn geen treinen in het zuiden) reisden we in ca. 2,5 uur naar Yatağan, waar we na een poosje wachten overstapten op een ‘dolmuş’ richting Bodrum. Helaas werden we ver van het centrum van Milas aan de weg afgezet. We liepen daarom naar het centrum en daardoor kwamen we langs een Turkse bruiloft, waar we werden uitgenodigd om mee te eten. Er waren diverse ‘mezzes’ op plastic bordjes en vlees (o.a. kip), wat we beleefd weigerden. Ook was er zoete ‘halva’ (gemaakt van sesam, suiker en honing). Mensen met rode zakdoeken om hun hals of om hun arm zorgden ervoor dat niemand wat te kort kwam. We gaven de bruidegom, strak in het pak, een hand en wensten hem veel geluk. Er was harde Turkse live-muziek (trommels en een soort houten klarinet). Enkele mensen dansten op een voor ons vreemde melodie. Veel mensen waren behoorlijk beschonken van het vele bier en de flessen raki. Een erg dronken man kwam afscheid van ons nemen. We schudden wel vijf keer handen, waarschijnlijk was hij de eerste vier keer alweer vergeten …
We overnachtten in het goedkope, maar goede ‘otel’ Yazar. Er is een prima ontbijtbuffet, hoewel de variatie van dit soort ontbijten te wensen overlaat. Er is altijd ei (net zo slecht voor je hart als roken!), wit (stok)brood, tomaat, komkommer, groene en/of zwarte olijven, soms kaas (niet altijd lekker) en jam van vaak matige kwaliteit, die we toch nooit eten. Een enkele keer eet ik honing. Het lieflijke stadje wordt duidelijk nauwelijks bezocht door toeristen, dus hier geen gepluk en gewoon normale prijzen. Milas is één van de leukste stadjes waar we geweest zijn (en slechts zo’n twee uur van Izmir waar we zijn gestart).
De volgende dag bezochten we de Carische ruïnes van Euromos. Ze liggen aan de weg naar Söke en zijn dus gemakkelijk bereikbaar met een ‘dolmuş’ (ca. 10 km van de ‘otogar’). De lang geleden geplunderde ‘necropolis’ ligt tussen olijfbomen. Niettemin graven mensen nog steeds illegaal gaten op zoek naar waardevolle dingen (zouden ze wat met een metaaldetector gevonden hebben?). Wat hogerop is er een Zeus-tempel, waarvan de immense Korinthische zuilen nog steeds overeind staan. Moeilijker te vinden was het theater, dat duidelijk weinig wordt bezocht (de reisgids rept er met geen woord over). Gelukkig stond de juiste plaats aangegeven op Open Street Maps. Op de commerciële Garmin Navteq-kaarten staat Euromos twee kilometer te ver zonder details aangegeven.
Aan het einde van de middag slenterden we door de bazaar. We dronken thee in de sfeervolle 18de eeuwse karavanserai Çöllühanı. Het ziet er vervallen uit, dus ik vraag mij af of er nog wel eens mensen slapen. Om kwart over vier galmde de oproep van de naastgelegen laat-Ottomaanse Belen ‘camii’ (moskee) door de binnenplaats.
In het verlengde van de straat van ons hotel is hogerop in een parkje een mooie Romeinse graftombe met de naam Gümüşkesen (zilversnijder). We liepen terug naar beneden door steegjes waar we veel foto’s namen, o.a. van diverse deuren. Beneden was er een grote groentenmarkt, waar we heerlijke zoete witte en blauwe druiven kochten. Groenten en fruit zijn hier heel goedkoop, ongeveer 1/10 van de Nederlandse prijs.
Ook in deze stad is er weer een stadsomroep, letterlijk dan. In de hele stad hangen megafoons. We hebben gehoord dat er officiële mededelingen worden gedaan, zoals geboortes en sterfgevallen.
Het draadloze internet is hier snel genoeg om met wat geduld mijn favoriete series, o.a. Doctor Who, te downloaden (ik doe dat dan wel via een privé OpenVPN-netwerk om problemen te voorkomen). Het is beter om deze op het kleine schermpje van mijn smartphone te kijken, dan te kijken naar de altijd nagesynchroniseerde Turkse televisie, met vaak gedateerde films.
Met een bus reisden we vanaf de in de stad gelegen ‘do-garaji’ (‘dolmuş’-garage) naar Antalya, waar we na een pittige ‘menemen’ (roerei, groenten en brood) op de ‘otogar’ (busstation) onze weg met een mini-bus (halve bus) naar Fethiye vervolgden. We liepen de drie kilometer naar de wijk Karagözler, waar we verbleven in het vriendelijke ‘pansiyon’ Tan. Op het dakterras genoten we met wat nootjes en een drankje van een fantastisch uitzicht op de haven van Fethiye. Vanuit het centrum zagen we de Lycische rotstombe van Amyntas. Vlakbij het ‘pansiyon’ is een klein, vervallen Romeins theater.
De volgende dag wandelden we de acht kilometer naar Kaya Köyü. Eerst bovenlangs het Romeinse theater en langs het ridderkasteel en dan verder omhoog door de bergen om vervolgens weer af te dalen naar een vallei, met ondere andere het dorpje Kaya. Het rood/wit gemarkeerde pad was soms moeilijk te volgen en de wegwijzers klopten niet allemaal, zeker niet de aangegeven afstanden. Kaya Köyü is een verlaten spookstad. Dit komt door een gedwongen bevolkingsuitwisseling in 1923 na de Grieks-Turkse oorlog van 1919-1922. Er zijn ongeveer 600 vervallen huizen.
We gingen terug naar Fethiye met een ‘dolmuş’, waar we in het centrum een verse ‘pide’ aten. In de ‘dolmuş’ passeerden we Ölüdeniz, een verschrikkelijk toeristisch stadje, waar we nooit zouden willen verblijven.
Het landschap in het zuidwesten van Turkije is bergachtig, meestal begroeid met heerlijk geurende dennenbomen. Veel afwisseling is er helaas niet, maar wellicht is dat te wijten aan het jaargetijde.
Op dit moment zijn er schermutselingen tussen Syrië en Turkije in het zuidoosten. Gelukkig zijn we daar te ver vandaan om er last van te hebben. Om te reizen langs de zuidoostelijke grenzen heb je als toerist om evidente redenen sowieso speciale toestemming nodig. Turkije grenst direct aan Syrië, Irak, Iran, Armenië, Georgië, Bulgarije en Griekenland.
Voor degenen die zich afvragen hoe wij onze bestemmingen kiezen: we proberen de meest toeristische plaatsen te vermijden, tenzij er een heel interessante bezienswaardigheid is, zoals bijvoorbeeld Efes of Pamukkale. Het reizen proberen we te beperken tot enkele uren per dag en in sommige plaatsjes slapen we om praktische redenen twee nachten. We volgen grofweg een route met de klok mee, maar verder is er geen enkele logica. Hanneke kiest soms een plaats op basis van een mooi klinkende naam.
