Marcel's weblog

We moesten ruim een uur wachten op het vertrek van een marshrutka naar Khulo, een daba (stadachtige plaats), in Adjara (Adzjarië). Het voordeel was dat we niet achterin hoefden te zitten. Hanneke’s rugzakje stond eerst naast de oesterzwammen achterin, maar later verplaatste ik hem naar het gestoffeerde gangpad. Later moesten we onze rugzakjes op schoot nemen om plaats te maken voor mensen die een kortere of zelfs langere afstand staand aflegden. De ruim 80 kilometer lange reis door beboste bergen en langs de rivier Adjaris-Tskali duurde ongeveer tweeëneenhalf uur. De provinciale weg was van redelijk goede kwaliteit met hier en daar een slecht stukje en hier en daar wegwerkzaamheden. Aan het begin was er een stuwmeer, waar de boomtoppen nog boven het water uitstaken. Aan het eind ging de weg met bochten steil omhoog. De chauffeur belde onderweg meerdere malen, iets wat hier normaal is.

We hadden een heerlijke lunch met ostri (boekweit, koriander, cayennepeper, ui en vlees), aardappelpuree, twee soorten salades met een bakje dressing, in een ijzeren pan gebakken omelet en vers, cake-achtig brood. We konden in de keuken aanwijzen wat we wilden. De twee moeke’s van restaurant Jaba waren heel vriendelijk en konden heel goed koken!

We zochten naar guesthouse ‘Armazi’, maar we konden het niet op de aangegeven locatie vinden. De vele hoogteverschillen in de daba en de dan nog brandende zon nodigden bepaald niet uit om willekeurig rond te lopen. Het hotel bij het busstation, waar de meeste reizigers overnachten, vroeg een veel te hoge prijs voor een klein, ongezellig kamertje. Ik besloot om het guesthouse op te bellen, maar de eigenaar sprak geen woord Engels en hing op. We lieten de mensen om ons heen het plaatje van het guesthouse zien, maar niemand wist waar het was. Op een gegeven moment waren er een stuk of acht mensen bezig om ons te helpen. Ik belde het guesthouse nog een keer op en gaf de telefoon over aan iemand dichtbij. Ditmaal met succes. Een man met een auto bood ons aan om ons te brengen. Een andere man maakte van de gelegenheid gebruik en reed gelijk mee. Hij bracht ons een paar kilometer verder naar een hoger (ca. 1100 meter) en landelijk gelegen huis, eigenlijk in het dorpje Dekanashvilebi.

Een ietwat zenuwachtige man ontving ons met zijn zoon, die Armazi heette. Later bleek dat onze boeking hun tweede elektronische boeking was. Een oudere vrouw met een hoofddoek, waarschijnlijk een moslima, kwam ons begroeten. Hanneke kreeg een hand en ik een knikje. We kregen al snel koffie, thee, water, watermeloen, gele meloen, perzik in suikerwater, zelf gebakken koekjes en luxe chocolaatjes. De prijs zou halfpension zijn, maar daar was de prijs duidelijk te laag voor. Met Google translate stelde ik de man wat gerust en spraken we een prijs inclusief maaltijden af. De keurige kamer op de bovenverdieping aan een groot overdekt terras, waar we lekker konden zitten, had lila muren, een zandkleurige deur en een gladde, rood-bruin geverfde, houten vloer. De bedden waren comfortabel met dikke dekens in een hoes. In de gang lag een mooi wollen kleed, naast een luik dat in plaats van de buitentrap werd gebruikt als het buiten regende. De wc, buitenom via het terras, was gedeeld, maar er was niemand om mee te delen (dat klinkt raar, hè!).

Na aankomst ging het al snel regenen en onweren. Het zicht nam sterk af doordat wolken de bergen in dreven. Ik heb nog nooit eerder een grote wolk in sneltreinvaart uit een dal omhoog zien komen. Na een minuut of tien konden we de bergen aan de overkant niet meer zien. De temperatuur daalde een paar graden en we moesten al gauw iets warmers aantrekken. De vele vogels bleven gewoon fluiten. ’s Ochtends werden we met de zon in de kamer wakker.

’s Avonds kregen we in een grote voorkamer op de benedenverdieping, waar de familie met oma en een oom en tante leeft, het vers bereide eten opgediend. Gelukkig was de Ramadan al een paar dagen voorbij. Er waren twee soorten salades, gebakken ei, patat, sterke kaas uit de streek, zelfgemaakte halva, zelfgemaakte baklava en thee, die werd gezet door geconcentreerde thee in heet water te gieten. De dochter, Marika, sprak goed Engels en vertaalde geduldig heen en weer. Ze vroegen of we kinderen hadden, hoeveel je in Nederland verdiend, etc. Ik hielp ze met booking.com om de locatie te corrigeren en halfpension in alleen ontbijt te veranderen. Vanwege de verkeerde locatie hadden ze al een niet zo goede beoordeling bij de eerste boeking gekregen.

Een reden om deze route te kiezen was om een wat authentieker Georgië te zien en dat is precies wat we kregen!

In de regio wonen ongeveer 30.000 mensen, maar in het dorpje Khulo zelf maar ongeveer 1000. De huizen buiten de dorpen staan verspreid in een bergachtige landschap, verbonden door smalle, half verharde wegen. De mensen zijn voornamelijk islamitisch. De mensen zijn gedeeltelijk zelfvoorzienend, maar hebben ook de beschikking over moderne bouwmaterialen en communicatiemiddelen.

Verbazend genoeg was er internet via WiFi beschikbaar. Zonder er zelfs om hoeven te vragen werd de “p’aroli” (het wachtwoord) voor ons ingesteld. De ontvangst van 4G (LTE) internet was ook prima. We luisterden online naar radio Adjara. Er werd zowel lokale als internationale muziek gedraaid.

De middagtemperatuur was nog geen 20 graden en dus een heel stuk lager dan aan de Zwarte Zee kust. De vochtigheidsgraad was met 70-75 % nog wel steeds hoog.

Met stadsbus 1 gingen we in een kwartiertje naar het busstation van Kutaisi. We moesten een minuut of twintig wachten op het vertrek van een marshrutka naar de badplaats Batumi aan de zwarte zee (ruim 140 kilometer). Het minibusje reisde over een goede, provinciale weg door een bebost gebied naar en langs de Zwarte Zee kust. We hadden vaak zicht op bergen met besneeuwde toppen. We passeerden dorpjes met gele, bovengrondse gasleidingen op menie-kleurige palen aan weerszijden van de weg. De gasmeters zaten buiten in soms roestige kasten. De grond was hier vast te hard om de leidingen in te graven. Af en toe moest er geremd worden voor koeien op de weg of voor iemand die langs de weg stond en mee wilde. We gingen vele malen over dezelfde enkele spoorlijn met onbewaakte overgangen. Snelheidsbeperkingen, 30, 40, 50 of 70 km/u, werden genegeerd en er werd ingehaald waar mogelijk. Het laatste stuk, dichtbij de kust van de zwarte zee, bracht een beetje verkoeling. Na ruim twee uur stapten we eerder dan gepland uit in Kobuleti, een wat kleiner badplaatsje (18.000 inwoners) een kwartiertje voor Batumi.

De bushalte was naast het kantoortje voor toeristische informatie, dus stapten we even naar binnen. We werden vriendelijk te woord gestaan en we gingen weg met kaarten van Kobuleti and Batumi en wetende hoe we heen en weer naar Batumi konden reizen.

Vlakbij was een prima en goedkoop restaurantje. Een goede Turkse koffie kostte maar een halve lari (~15 cent). Hanneke at een Adjarian khachapuri (bootvormig, vers brood met boter, kaas en een eierdooier). Aardig om te vermelden is dat Kobuleti in de zelfstandige provincie Adjara ligt. We bestelden ook “free”, iets wat we al eerder op een in het Engels vertaalde menukaart hadden gezien. Het was niet gratis (3 lari ~ 1 euro), maar het was wel een bord vol met vers gesneden en gebakken patat. Een mevrouw van het restaurant kwam even aan onze tafel zitten om de bestelling op te nemen. We hadden al eerder gemerkt dat de gerechten naar de tafel komen als ze klaar zijn, dus je kunt bijvoorbeeld eerst de bestelde soep en salade krijgen en pas als laatste de bestelde patat. In het restaurantje was een jukebox, die af en toe een liedje speelde.

De overnachtingsplek die ik uitgezocht had was erg rommelig, dus we bedankten vriendelijk. De mevrouw die ons in de juiste richting gewezen had, kwam naar ons toe en maakte duidelijk dat ze ook wat in de aanbieding had. Het was een keurige hoekkamer met twee ramen in een stevig appartementsgebouw op de derde verdieping. De prijs die ze vroeg was redelijk en Hanneke dong zelfs nog wat af. Op de vloer lagen Sahara-gele tegels en het behang was rood-beige gestreept met gouden glittertjes. Er was een gedeelde keuken met een tweepits gasfornuis, maar lucifers of een aansteker ontbraken, dus we kochten een aansteker-zonder-vlam. De bedden sliepen goed en de douche was in orde, hoewel het warme water wisselend van temperatuur was. Dat was niet erg, omdat het koude water toch niet erg koud was. Er was een goed werkende airco, die we voor het slapen een half uurtje aanzetten om de ergste warmte kwijt te raken. Aan de sleutel van de deur zat een schelp als sleutelhanger.

We deden een klein wasje met de hand (alleen onderbroeken en sokken). De was was redelijk snel droog, hoewel droog in een subtropisch klimaat relatief is. Onder de douche en buiten de douche voelde het even vochtig aan …

We staken de hoofdweg over en bezochten de markt, die over een paar straten/blokken verspreid lag. We zagen voor het eerst grote bosbessen te koop. Naast groenten en fruit waren er vooral praktische zaken, zoals huishoudelijke artikelen en ijzerwaren te koop.

We liepen een klein stukje langs de eenvoudige boulevard. Het strand was rustig en bestond voornamelijk uit grote kiezelstenen. In de verte zagen we vaag Batumi met zijn hoge gebouwen. Het leek erop dat het hoogseizoen nog moest beginnen.

Na het avondeten gingen we met een marshrutka ongeveer 10 kilometer richting Batumi naar het Petra fort nabij het plaatsje Tsikhisdziti, dat op een plaats staat die al sinds de steentijd wordt gebruikt. Helaas kwamen we na sluitingstijd aan. Het fort is open van 10:00-18:00 en gratis toegankelijk. Tijdens de openingstijden is er waarschijnlijk een bewaker die de boel in de gaten houdt. We liepen een nabij pad in en kwamen bij een vervallen Sovjet? hotel met een mooi uitzicht op de Zwarte zee. Gezien de enkele opgemaakte bedden zag het ernaar uit dat arbeiders het als een slaapplek gebruikten. Het pad ging verder naar beneden langs een bronnetje naar een spoorlijn waar we van bovenaf al een trein op hadden zien en horen rijden. Er groeide heerlijk geurende wilde Hibiscus. We staken de spoorlijn over om steil verder omlaag naar het strand te gaan. We liepen over grote kiezels wat een eigenaardig hol geluid gaf. Het rollen van de stenen door de branding maakte ook een eigenaardig geluid. Er was een tunneltje met een riviertje onder het spoor door. Aan de andere kant van het tunneltje was een kleine waterval. Terug bij aan de zeekant van het tunneltje volgden we de hier smalle kuststrook nog een stukje, waarna er een trappetje naar boven was. Daarna volgenden we het spoor naar de weg. Er waren stenen en houten bielzen. Sommige houten bielzen waren kapot en sommige schroeven en nagels zaten los. We lieten een lange goederentrein met volle tankwagons langs ons denderen en liepen daarna over een ijzeren bruggetje naast het spoor hoog over de weg. We zagen de auto’s onder ons door rijden. Met een marshrutka reisden we terug naar het stadje. De chauffeur en een passagier van de marshrutka keken op mijn smartphone om ons zo precies als mogelijk op de juiste plaats uit te laten stappen. De mensen in deze streek staan bekend om hun gastvrijheid.

’s Ochtends werden we wakker van het verkeer dat weer op gang kwam en het kraaien van een haan.

Het was warm, tegen de 30 graden, en vochtig, ongeveer 70 %. ’s Nachts koelde het af naar 22 graden.

We stonden vroeg op en liepen over een betonnen brug naar het treinstation aan de andere oever van de Mtkvari (Kura). Het slechte voetpad naar de toegangstunnel onder de sporen door loopt gewoon over de buitenste sporen. Er stonden diverse oude, vervallen treinstellen. In de tunnel waren een aantal stenen neergelegd om niet door de plassen te hoeven lopen. We kochten kaartjes (slechts 1 lari ~ 35 eurocent) en aten yoghurt met honing als ontbijt, waarvoor ik teruggelopen was, omdat de winkeltjes bij het station nog niet open waren.

De elektrische trein 618 uit Tbilisi naar Borjomi was keurig op tijd (8:18). In het algemeen zijn Georgiërs vrij stipt. Voor vertrek werd er getoeterd, niet gefloten. Het gangpad was breed en er was veel beenruimte. De blauwe, gestoffeerde stoelen waren netjes, maar wel wat aan de zachte kant. Er werd op vele kleine stationnetjes kort gestopt om mensen in en uit te laten stappen. Twee conducteurs controleerden de papieren kaartjes en hielpen waar nodig met de bagage. Met een scheurtje werden onze kaartjes ongeldig gemaakt. Het eerste uur en het langste stuk ging door een mooie groene vallei met de bergen van de Kaukasus op de achtergrond. De laatste anderhalf uur en het kortste stuk ging langzaam door de kleine Kaukasus, langs een weg en langs de brede Kura (Koera), of in het Georgisch Mtkvari (“de rivier die z’n weg eet door de bergen“). Ik voorkwam dat twee andere toeristen, een vrouw uit Estland en een man uit Italië. bij het verkeerde (voor)station uitstapten.

We kochten een ‘kaasbroodje’ bij de bakker en dronken goede (Turkse) koffie in een prettig restaurant met de naam old city, waar we gelijk de menukaart bekeken. We kwamen de andere twee toeristen weer tegen en maakten een praatje met ze. Het vinden van een overnachtingsplek kostte enige moeite, want er was niemand bij het guesthouse dat ik uitgezocht had en we wilden niet in de nabije grote, betonnen Sovjet-flat, bijna een monument, slapen, waar diverse particulieren een kamer aanboden. Uiteindelijk vonden we hotel Anna, met een ruime, nette kamer voor een schappelijke prijs, waar ik nog wat vanaf dong. De bedden waren box-springs. Op de gelijmde laminaatvloer laag een oosters tapijt. We konden het water van de rivier horen ruisen als we de deur van het kleine balkon openzetten. Vergeleken met de donkere en saaie kamer die we ervoor zagen met dezelfde prijs was het een paleis. De WiFi-ontvangst in de kamer was slecht.

We gingen weer terug naar hetzelfde restaurant als waar we koffie hadden gedronken. Daar kwamen we de andere twee toeristen weer tegen. We vroegen of we mochten aanschuiven en aten samen met ze. We aten o.a. tomaat/komkommer salade, spinazie met walnoot en aubergine met walnoot.

Wij gingen liften naar de hogerop gelegen bron, de andere twee toeristen gingen te voet naar het makkelijk bereikbare centrale park. We liepen de juiste weg op en we hadden binnen vijf minuten een lift van twee vrolijke jongens. Er wordt hier rechts gereden, maar de auto’s kunnen hier gek genoeg zowel rechts als links een stuur hebben. De auto waarin we meeliften had het stuur rechts, waar af en toe bruusk aan getrokken werd. We werden na een minuut of tien dichtbij het pad naar de bron afgezet, waar we even naar moesten zoeken. Het pad loopt zigzaggend steil naar beneden naar de rivier. Via een loket en een bruggetje over de rivier liepen we naar de drie keurige zwembaden met zwavelhoudend water van verschillende temperaturen. Er was een lichte rotte eieren geur. Het warmste bad was niet heel warm (30-32 graden). We verkleedden ons in een kleedhokje en bleven een poosje in het warmste bad. De buitenlucht was koud toen we uit het water stapten, dus we kleedden onszelf snel weer aan. We liepen via een aangenaam bospad langs de ruisende rivier over verscheidene bruggen met gietijzeren leuningen en via het centrale park, dat een soort attractiepark is, terug naar het stadje. Tsjaar Romanov liet oorspronkelijk de toegangsweg en het bad aanleggen. Het water is volgens het bord goed voor de “locomotor” (hart?) en het zenuwstelsel.

We sloten de dag af met een goede avondmaaltijd. We hadden honger gekregen van het “zwemmen”.

Het was de hele dag zonnig bij ongeveer 25 graden. ’s Ochtends toen we opstonden was het 15 graden. In de bergen is het meestal wat koeler dan in valleien.